Haberlere Erişim Engelleme

Haberlere erişim engelleme kararları sulh ceza hakimliklerince 5651 sayılı kanun kapsamında verilmektedir. Bir haber sitesindeki yayının 5651 Sayılı Kanunun 8. maddesinde sayılan suçlardan birini teşkil etmesi veya kişilik haklarını ihlal etmesi halinde erişim engeli kararı verilebilmektedir. Diğer internet içeriklerinden farklı olarak haber siteleriyle ilgili erişim engeli kararı vermeden önce hakimler halkın haber alma hakkını ve basın hürriyetini göz önünde bulundururlar. Dolayısıyla bir haber sitesinin tamamına değil genelde sadece şikayete konu haberin olduğu sayfaya URL bazlı erişim engeli kararı verilir.

Erişim Engeli Kararı

İnternet ortamında yapılan yayınlar vasıtasıyla özel hayatın gizliliği veya kişilik haklarının ihlali, kamu yararının bulunması ve suç işlenmesi hallerinde öncelikle hukuka aykırı yayının bulunduğu URL’ye erişim engeli getirilmektedir. Eğer zorunlu değilse sitelerin ana sayfalarına erişim engeli konulmamaktadır. Ancak ihlalin URL bazlı erişim engeliyle bu şekilde giderilememesi durumunda internet sitesinin tamamına yani ana sayfasına erişim engelli kararı verilebilir. Ancak yukarıda açıklandığı gibi haber sitesi söz konusu olduğunda sitenin tamamına erişim engelleme kararı çok andiren verilmektedir. Erişim engelleme konusunda soruşturma aşamasında sulh ceza hakimliği, kovuşturma aşamasında mahkeme görevlidir. Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından da içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verilebilir. Bu durumda Cumhuriyet savcısı kararını 24 saat içinde hakimin onayına sunar ve hakim, kararını en geç 24 saat içinde verir. Bu süre içinde kararın onaylanmaması halinde tedbir, Cumhuriyet savcısı tarafından derhal kaldırılır.

Haberlere erişim engelleme genel olarak üç ayrı durumda mümkündür:

1. Suç İşlenmesi

Haber sitelerinde suç işlenmesi nedeniyle erişim engeli kararı verilmesi çok düşük bir ihtimal olsa da yine de erişim engelleme sebebi olacak suçlara değinmek uygun olacaktır. 5651 Sayılı Kanunun 8. maddesinde erişimin engellenmesi kararına konu olabilecek suçlar sayılmıştır. Bu suçlar;

1) İntihara yönlendirme (TCK madde 84),
2) Çocukların cinsel istismarı (TCK madde 103/1),
3) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (TCK madde 190),
4) Sağlık için tehlikeli madde temini (TCK madde 194),
5) Müstehcenlik (TCK madde 226),
6) Fuhuş (TCK madde 227),
7) Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (TCK madde 228) suçları,
8) Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar.
9) Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar.
10) Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27. maddesinde yer alan suçlar.

2. Kişilik haklarının ihlali

Bir kişiye karşı suç işlenmese dahi kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan yayınlar nedeniyle de erişimin engellenmesini kararı verilebilmektedir. Kişilik haklarının internet sitelerinde ihlal edilmesi genelde hakaret, özel hayatın gizliliği ihlal, kişiler verileri yayma gibi suçlarda söz konusu olmaktadır. Haber sitelerinde kişilik hakkı ihlali ise en çok hakaret, yanıltıcı veya yanlış haber, kişinin adının soyadının veya fotoğrafının yayınlanması gibi durumlarda verilmektedir. Bunların yanında haber içeriği doğru olsa dahi haberin güncelliğini yitirmesi ve unutulma hakkı kapsamında haberlere erişim engelleme kararı almak mümkün olmaktadır.

Mahkemelere ek olarak internet üzerinden yapılan yayınlarla özel hayatının gizliliği ihlal edilen kişi adına BTK nezdinde de işlem yapılmaktadır. Ancak bunlardan sonuç alınması için başvuru işlemlerin profesyonelerce hazırlanması yerinde olacaktır. Bir kişiye karşı suç işlenmese dahi kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan yayınlar nedeniyle kişi erişimin engellenmesini içerik veya yer sağlayıcısından ya da doğrudan sulh ceza hakimliğinden isteyebilir. Hakim, başvuru üzerine karar verir. Kararının gerekçesini belirtmek mecburiyetindedir. İnternet üzerinden yapılan yayınlarla özel hayatının gizliliği ihlal edilen kişi URL, kimlik bilgisi ve hangi ifadelerin hakkını ihlal ettiğine ilişkin açıklama ile doğrudan BTK’ya başvuruda bulunabilir.

3. Kamu yararı

Yukarıda açıklanan sulh ceza mahkemelerince verilen erişim engelleme kararına ek olarak ayrıca idareye de belirli özel durumlarda erişim engelleme kararı verme yetkisi tanınmıştır. Buna göre gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması, milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması gibi amaçlarla internet ortamında yer alan yayına erişimin engellenmesine karar verilebilmektedir. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı ve ilgili bakanlıklar da milli güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması amacıyla erişim engeli taleplerini doğrudan BTK’ya bildirebilmektedir.  Ardından BTK da ilgili içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesine karar verebilmektedir.

Haberleri Google’dan Çıkartma

Yukarıdaki açıklamalar haberlerin kaynağından yani sitenin kendisinden çıkartılması ve haber sitelerine erişim engellenmesine ilişkindir. Ancak haberlerin kaynak siteden siteden çıkması veya erişimin engellenmesi bu haberlerin otomatikman Google’dan da çıkacağı anlamına gelmez. bunlar için ayrıca Google haber silme işlemi yapılması gerekmektedir. Bunun dışında kaldırılan veya erişim engellenen haberlerin görselleri hala Google’da çıkmaya devam edecektir. bu nedenle haber görsellerinin internetten kaldırılması işlemi de gerekli olacaktır.